Kręgosłup szyjny jest bardzo ważnym elementem naszego szkieletu. Utworzony jest z siedmiu kręgów, najmniejszych ze wszystkich znajdujących się w naszym organizmie. Kręgosłup szyjny łączy głowę z klatką piersiową. Mięśniowo połączony jest on z łopatkami oraz elementami kręgosłupa piersiowego. Na szczególną uwagę zasługują dwa górne kręgi, z których pierwszy ma za zadanie podtrzymywać czaszkę, a drugi umożliwia poruszanie głową w górę i w dół oraz na boki.
Aby zachować zdolność do utrzymania głowy w prawidłowej pozycji, kręgosłup na tym odcinku powinien być wolny od jakichkolwiek ograniczeń zaburzających jego funkcjonalność.
Długotrwała praca fizyczna jak i siedząca wpływa na jego formę. Mięśniowe przeciążenia jak też zbytnia bezwładność odcinka szyjnego przyczyniają się często do powstawania zwyrodnień samych kręgów bądź dyskopatii. Odwodnienie dysków oraz zmniejszenie przestrzeni międzykręgowych daje uciski na korzenie nerwowe – w efekcie czego bolesne objawy.
Zmiany w odcinku szyjnym:
W wyniku ciągłych powtarzalnych ruchów, przemęczenia, a także stresu, mięśnie ulegają nadmiernemu napięciu. Powstaje sztywność, która generuje ból. Długa praca przy komputerze, jazda samochodem sprawiają, że głowa jest unieruchomiona w nienaturalnej pozycji. Szybko pojawia się przeciążenie mięśni szyi. Niewłaściwa pozycja głowy ma duży wpływ na powstawanie dolegliwości bólowych karku. Zdarza się, że podczas pracy nasza głowa jest zbyt wysoko uniesiona, skręcona lub opuszczona.
Bóle kręgosłupa szyjnego mogą powodować również bóle głowy. Ból pochodzący od kręgosłupa szyjnego nasila się przy odchylaniu głowy do przodu lub do tyłu i to odróżnia go od bólu spowodowanego wysokim ciśnieniem krwi. Ból ten jest równie często mylony z migreną, zwłaszcza gdy dolegliwość obejmuje tylko połowę głowy i przemieszcza się od czoła w kierunku pleców.
Pamiętajmy, że przy wykonywaniu jednostajnej czynności pracują tylko ściśle określone grupy mięśniowe. Taki jednostajny wysiłek sprawia, że pojawia się niedokrwienie tkanek, a następnie zaburzenia odżywania stawów i w efekcie ich wcześniejsze zużywanie się. Powstają zmiany zwyrodnieniowe stawów, które sprawiają, że zaczynają one gorzej działać. Pierwszym objawem zwyrodnienia jest mała elastyczność szyi, której z czasem zaczyna towarzyszyć silny ból. Pojawia się drętwienie rąk i ramion, bóle promieniujące do barku czy łopatek. Dzieje się tak, ponieważ w wąskich otworach kręgów szyjnych znajdują się najważniejsze nerwy. Uciskanie ich przez zniekształcone kręgi sprawia, że odczuwamy nieprzyjemne dolegliwości.
Dyskopatia to schorzenie krążka międzykręgowego, które często nie daje silnych objawów bólowych, ale lekceważone powoduje poważne uszkodzenia. Może nawet doprowadzić do konieczności zabiegu operacyjnego. Musimy pamiętać, że w tym odcinku możemy mieć do czynienia z kontaktem dysku z rdzeniem kręgowym – często również bezobjawowe.
Dyskopatia szyjna może nie dawać od razu objawów centralnych, ale ujawni się pod postacią np. bólu ramion, przedramion, promieniowania do kończyn górnych czy czaszki. Pierwsze objawy to również zwiększone napięcie mięśnia czworobocznego (łączy szyję z barkiem), mięśni karku, bóle głowy. Symptomy te wydają się niegroźne, ale nieleczone powracają i to ze zdwojoną siłą. Nie należy ich bagatelizować, ponieważ praca na tak wczesnym etapie daje najlepsze wyniki i przynosi ulgę w krótkim czasie.
Objawy znacząco jednak się potęgują, jeśli dojdzie do trwałego uszkodzenia dysków i wyraźnego ucisku na struktury nerwowe (oponę twardą, korzenie nerwowe). Pojawiają się silne bóle promieniujące w okolicę łopatki, ramienia, przedramienia, palców rąk, osłabienie czucia i siły mięśniowej kończyn górnych.
Poważne uszkodzenie dysku, jakim jest na przykład wylanie jądra miażdżystego w okolicę rdzenia, może powodować takie objawy jak: utrata przytomności, brak czucia i siły mięśniowej, metaliczny posmak w ustach, wymioty, zawroty głowy, zablokowanie ruchomości odcinka szyjnego. W każdym z tych przypadków należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Zaawansowane stadium choroby znacznie utrudnia standardową diagnostykę i często wymaga dodatkowego wykonania rezonansu magnetycznego w celu dokładniejszego określenia poziomu uszkodzenia.
Kręgosłup szyjny jest podatny również na urazy. W jego obrębie mogą wystąpić: kręgozmyk, czyli zsuwanie się jednego kręgu względem drugiego lub złamanie elementów kręgów, w najgorszym wypadku połączone z uszkodzeniem lub przerwaniem rdzenia kręgowego.
Do uszkodzenia więzadeł kręgosłupa szyjnego oraz mięśni szyi – ich naciągnięcia lub naderwania – dochodzi najczęściej na skutek urazu komunikacyjnego, potocznie zwanego smagnięciem biczem. Spowodowany jest on nagłą zmianą prędkości pojazdu wymuszającą najpierw ruch bezwładny kręgosłupa szyjnego do zgięcia ku tyłowi, a następnie gwałtowne zgięcie głowy do przodu.
Objawy powstałych uszkodzeń nie muszą pojawić się od razu. Mogą natomiast pojawić się ze zdwojoną siłą kilka lub kilkanaście godzin po incydencie. Najczęściej zauważamy wówczas ból głowy, nudności, wymioty, utrata przytomności, drętwienie rąk, sztywność karku, gwałtowne zmiany nastroju. Nigdy nie lekceważmy tego typu symptomów!
Mądra i konsekwentna profilaktyka w znacznym stopniu zabezpiecza przed nawrotami bólów kręgosłupa szyjnego oraz związanymi z nim często bólami głowy. Szczególną uwagą należy zwracać na higienę pracy, gdyż ból kręgosłupa szyjnego dopada zwłaszcza te osoby, których praca ma charakter siedzący.
Pracując przy komputerze, róbmy przerwę co 30 min. Warto wstać, przeciągnąć się. Pamiętajmy o prawidłowym ustawieniu monitora oraz prawidłowej postawie przy biurku. Nie zapominajmy o aktywności fizycznej, jej brak osłabia mięśnie karku. Brak jakichkolwiek ćwiczeń tych okolic powoduje upośledzenie stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa. Jednocześnie wykonywanie ćwiczeń bez wcześniejszej rozgrzewki może spowodować naciągnięcie mięśni i ból karku.
Pamiętajmy zatem o wykonywaniu kilka razy w tygodniu ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie szyi oraz obręczy barkowej.
Jowita Miros
|